Chiều dài cơ thể tối đa được ghi nhận ở X. novacula là 38 cm, nhưng chiều dài phổ biến thường được quan sát là 20 cm[3]. Trán dốc là đặc điểm của các loài Xyrichtys.

Cá con có màu xám lốm đốm với 4 vạch màu nâu. Cá cái màu nâu phớt màu hồng nhạt, vảy ánh màu ngọc trai ở vùng bụng. Cá đực cũng có màu nâu phớt hồng, đầu có các vạch sọc mảnh màu xanh lam và vàng cam nhạt; mỗi vảy trên thân có một vệt đốm màu xanh lam; có thể xuất hiện một vệt chéo màu đỏ nâu ở trên thân, phía sau vây ngực[4][5].

Số gai ở vây lưng: 9; Số tia vây ở vây lưng: 12; Số gai ở vây hậu môn: 3; Số tia vây ở vây hậu môn: 13[4].